Vermenselijking van het paard

Een veel gemaakte fout die steunt op vermenselijking is straffen.

Emoties zoals ongeduld, frustratie en agressie kan het paard op geen enkele manier plaatsen.

Heel wat mensen wijzen menselijke gevoelens en eigenschappen toe aan het paard. Velen gaan ervan uit dat het paard dezelfde dingen als de mens leuk vindt en dat het op dezelfde manier conclusies maakt. Is dat zo?

Het paard heeft geen nood aan het verzamelen van materiële dingen, hij hecht geen belang aan wat anderen van hem denken, hij is niet haatdragend en niet belust op wraak. De gevoelens die hieraan gekoppeld worden zijn hem onbekend. Emoties zoals ongeduld, frustratie en agressie kan het paard op geen enkele manier plaatsen. Het maakt hem verward en onzeker, waardoor hij wantrouwig of angstig kan worden ten opzichte van de mens, een handeling en/of een plaats. De emoties die het paard van nature kent komen voort uit zijn instinct, een primitieve drang waar hij niet over nadenkt. Het is er en hij zal aan de hand hiervan (over)leven.

Welke reactie komt vaak de kop opsteken als een paard niet meewerkend is bij bijvoorbeeld het dierenartsbezoek, de hoefsmid of het trailerladen? Vanuit menselijk standpunt zijn de twee eerste handelingen diervriendelijk. We zijn begaan met ons paard en willen hem de beste zorgen geven. Bijkomend staan er nog afspraken op de agenda waardoor er niet veel ruimte is om wat meer tijd te nemen. Maar hebben we er al eens bij stil gestaan dat deze bezoeken minder positieve herinneringen kunnen inhouden voor ons paard? Het trailerladen is in hoofdzaak om ons te verplaatsen naar iets wat wij leuk vinden. Een trailer, een kleine ruimte dat zich voortbeweegt in een omgeving van lawaai en drukte. Een gegeven dat volledig tegen de natuur van ons paard inwerkt. Wanneer dit niet loopt zoals gewenst borrelen emoties en frustraties op. Soms gaat dit vrij vlot over in straffen van het paard. Dit straffen kan zich uiten in de vorm van het verheffen van de stem, korte harde handelingen, bruuske bewegingen, misschien zelfs meer dan dit… . Niet enkel het uiterlijk waarneembare – maar nog meer – welke gevoelens zend ons lichaam op dergelijke momenten uit?

Het paard redeneert niet over zijn handelingen, hij legt geen link tussen onze emotie en zijn actie. Hij denkt niet na zoals een mens. Niet omdat hij niet wil, maar omdat hij niet kan. Uitingen van emoties tonen enkel onze eigen zwaktes aan waardoor het paard geloof in ons verliest.

Uitingen van emoties tonen enkel onze eigen zwaktes aan waardoor het paard geloof verliest in ons.

Aan Bente haar ogen kan ik afleiden dat haar aandacht naar mij gericht is. Haar linker oor vertelt me echter dat haar aandacht van mij wordt afgeleid door een geluid dat ze opvangt.

Het paard maakt in het leerproces geen onderscheid tussen wat goed is en slecht.

Het paard handelt dan wellicht uit zelfbehoedzaamheid, uit angst, hierdoor neem je zijn motivatie weg om voor jou iets te doen.

Waar kan dit zogenaamd verzet - niet meewerkend zijn - vandaan komen?

Het paard zijn gedrag is een kluwen van genetisch bepaald gedrag en aangeleerd gedrag. Er kan gesteld worden dat het gedrag van het paard een overerfbaar gedrag is dat door externe impulsen beïnvloed wordt.

Paarden dragen zowel positieve als negatieve herinneringen uit hun verleden met zich mee. Het paard kan een emotie koppelen aan mensen, plaatsen en handelingen. Deze emoties maken hem tot wie hij nu is. Doch, hij leeft in het huidige moment, niet gisteren en niet morgen. Dit huidige moment kan echter wel het resultaat zijn van het veelvuldig herhalen van negatieve handelingen en gewoontes in het verleden waardoor hij zijn vertrouwen verloren is. Hoe vaker dit gedrag zich kan herhalen hoe sterker het verankerd geraakt in het paard. Omwille hiervan is het belangrijk spoedig bewust te worden van een wederkerende negatieve gewoonte zodat we deze van bij het begin kunnen ombuigen naar een positieve gewoonte. Op deze manier zullen we de minste inspanning moeten leveren om het gedrag te keren en zal het verder weg van het oppervlak verwijderd blijven.

Het paard maakt in het leerproces geen onderscheid tussen wat goed is en slecht. Het paard zoekt naar het punt dat een bevredigend gevoel met zich meebrengt. Het moment dat er ruimte is om een zekere vorm van mentale spanning dat zich in zijn lichaam heeft opgestappeld te kunnen loslaten. Druk of energie zet het paard aan iets te doen. Weg nemen van de druk of energie is de bevestiging dat hij het juiste antwoord heeft gevonden. Dit zorgt ervoor dat indien de druk of energie op het verkeerde moment wordt weggenomen het paard iets aanleert wat we niet voor ogen hadden. Bij het aanleren van een oefening kan de mentale spanning vergeleken worden met de aandacht dat het zoeken naar het antwoord op onze vraag opwekt. Ik maak graag een onderscheid tussen stress en mentale spanning. Stress vloeit voort uit het schenden van het instinctieve gedrag van het paard.

Het zit hem echter in de vele kleine signalen waarmee het paard - al voor hij iets doet wat we niet hadden voorzien – ons tracht duidelijk te maken dat hij het moeilijk heeft met een bepaalde situatie. Wanneer je de verbintenis aan gaat met het paard is het meer dan interessant een notie te hebben over:

het gedrag van het paard;
de basiscommunicatie die paarden hanteren;
de manier waarop we het paard iets goed kunnen aanleren;
de kleine signalen die veel zeggen over de gemoedstoestand van het paard.

Straffen heeft geen plaats in het hierboven genoemde rijtje. Het lost niet veel op. Meestal komt onze reactie na de feiten. Het paard legt op deze manier de verkeerde link wanneer we hem straffen. Hij denkt enkel dat hij de volgende keer zeker vlug genoeg moet zijn om ons te snel af te zijn. Welk type paard dan ook, hij zal van dergelijke geëmotioneerde reacties enkel nog meer terugvallen op zijn instinct: vluchten of in de tegenaanval gaan. Door het foutieve te bestraffen heeft het paard niet de link gelegd met wat wel van hem verwacht wordt. Een betere benadering is het paard belonen voor wat hij wel goed gedaan heeft. Hem prijzen voor de grote en kleine stappen in de goede richting. Een vriendelijk woord, een welgemeende aanraking, hem even wat rust gunnen… wel op het juiste moment. Heel belangrijk dat wij tijdens het leerproces duidelijk en consequent zijn in wat we vragen. Lees zeker ook de voorgaande artikels!

Geraak je in een situatie waarbij het paard ongewenst gedrag vertoont? Bekijk deze situatie zo objectief mogelijk zonder veel emoties. Tracht de uitdukkingen in het gezicht van het paard - alvorens het ongewenste gedrag tot uiting komt - wat beter te begrijpen. Hij geeft jou heel wat signalen die je iets meer vertellen over zijn gemoedstoestand. Volgende zaken kunnen jou hierbij helpen:

hoge hoofdhouding;
strakke, starre ogen die weinig tot niet knipperen;
een harde strakke en droge mond;
een gespannen neus en mond;
waar gaan de oren naartoe en heb je al eens op de ogen gelet?

Er zijn nog tal van andere zaken die ons meer vertellen over de gemoedstoestand van het paard. Bovenstaande zijn echter goed waar te nemen. Door hier rekening mee te houden kan je door wat meer tijd te nemen of misschien een andere aanpak te hanteren, zijn gemoedstoestand in de positieve zin veranderen zonder dat de situatie evolueert waarbij jullie beiden lijnrecht tegenover elkaar komen te staan.

Onthoud dat het paard niet zomaar iets doet omdat hij daar plots zin in heeft. Er is altijd een reden waarom hij zich op een bepaalde manier gedraagt. Hebben we te maken met aangeleerd gedrag of schenden van het instinctieve gedrag? Tracht hier opbouwend mee om te gaan.

De gelaatsuitdrukkingen spreken boekdelen. Strakke mond en neus, oren vrij plat.

Tracht de situatie zo op te zetten dat er zo min mogelijk aanleidingen zijn om het ongewenste gedrag uit te lokken. Zijn je voorbereidingen goed geweest? Heb je voldoende tijd voorzien? Werk je samen met mensen die hun emoties achterwege laten? Heb je de juiste techniek en ingesteldheid? Indien je deze voorgaande stappen goed hebt doorlopen zal je in staat zijn jouw paard op een positieve manier te motiveren om met jou samen te werken.

Heeft het eerder te maken met het paard dat jou op proef stelt? Ook al zijn het respect issues, dan nog zal straffen jou niet dichter bij de oplossing brengen. Misschien lukt het jou wel om via een hardhandige aanpak te bekomen wat je wil. Het paard handelt dan wellicht uit zelfbehoedzaamheid, uit angst, hierdoor neem je zijn motivatie weg om voor jou iets te doen. Het vertrouwen zal afnemen waardoor een hechte relatie een stapje verder weg is.

Gelukkig zijn paarden heel erg vergevingsgezind en enorm bereid een samenwerking aan te gaan waardoor je van minder gunstige situaties naar heel positieve situaties kan groeien!

Ten slotte wil ik nog het volgende meegeven:

Er mag enkel een associatie gemaakt worden tussen paard en mens omwille van het feit dat we een ander niet willen aandoen wat we zelf liever niet ondergaan. Behandel het paard op een manier dat je zelf respectvol zou vinden ten opzichte van jezelf.

Agenda & meer!