Balans is er voor iedereen!
Dit wedstrijdgegeven is echter niet waar dressuur in essentie om draait. |
Van recreatief paard tot wedstrijd paard - Van recreatieve ruiter tot wedstrijdruiter
Geregeld kom ik in contact met mensen die stellen dat omwille van het niet competitief rijden van hun paard, zij geen behoefte hebben om ‘aan dressuur te doen’. Als we dressuur enkel zien als wedstrijdgegeven dan kan ik stellen dat ook ik hier geen interesse in heb. Dit wedstrijdgegeven is echter niet waar dressuur in essentie om draait. We dienen dressuur in een veel ruimere context te beschouwen waarbij een wedstrijd een bijkomstigheid zou moeten zijn. Dressuur is er in de eerste plaats om het paard te ontwikkelen in zijn lichaam. Aan de hand van dressuurmatige oefeningen trainen we het lichaam van het paard waardoor het van ‘gewoon paard' kan ontwikkelen tot een rijpaard. Dressuur is er om het paard naar een BALANS te brengen dat een zo optimaal lichaamsgebruik met zich meebrengt. De desinteresse in dressuur kent zijn oorsprong niet in de onverschilligheid t.o.v. het paard, maar eerder in het niet bewust zijn dat het paard van nature geen rijpaard is. Van zodra ons lichaam - ons gewicht toegevoegd wordt aan het paard zijn of haar lichaam, moet het paard leren deze toegevoegde massa op een zo efficiënt mogelijke manier mee te nemen in zijn beweging. Het paard moet ‘geschoold’ worden tot rijpaard! Wat verstaan we onder balans?Balans kan omschreven worden als een evenwicht waarbij de verschillende onderdelen van een groter geheel een evenredig gewicht dragen.
Hoe zit het met de balans dat ons paard van nature kent?Laat ik het niet met gecompliceerde temen uitleggen, maar proberen dit in gewone (paarden)-mensentaal duidelijk te maken.
Net zoals de mens heeft het paard een zijde die hij gemakkelijker of minder gemakkelijk gebruikt - dominanter of minder dominant is - is het paard links- of rechtshandig. De voornaamste gevolgen van voornoemde punten kunnen we als volgt omschrijven:
Dit wordt wel eens omschreven als zijnde de natuurlijke scheefheden van het paard. De meeste paarden gebruiken hun lichaam niet op de meest optimale manier. Net zoals heel wat mensen hun lichaam niet op de meest optimale manier gebruiken. Een goed lichaamsgebruik voorkomt pijnlijke gewrichten - overbelasting van zwakkere lichaamsdelen - compensatie voor lichaamsdelen die niet in staat zijn hun rol op te nemen - brengt een goede spierontwikkeling met zich mee dat een frame vormt rond de basis van het lichaam, ook wel eens corestability genoemd. Dit zowel voor paard als mens! 
Laten we even dieper ingaan op twee belangrijke aandachtspunten bij het werk met het paard.Horizontale balans
Het paard draagt van nature het grootste deel van zijn of haar gewicht op de voorhand. Dit gewicht wordt onder ander gevormd door hals en hoofd. Aangezien het paard een vluchtdier is, moet het in bedreigende situaties er heel snel vandoor kunnen gaan. Dit kan enkel indien de achterhand in staat is met een grote stuwkracht de massa op hoge snelheid te brengen. Je kan het zien als een voortbewegende massa waarbij de achterbenen de snelheid opwekken en de voorbenen als het ware deze snelheid bijbenen. Het onevenwicht in het lichaam zorgt ervoor dat er een aanzet gegeven wordt tot een beweging. Niet alleen handig bij het vluchten, maar ook handig bij de voortgaande beweging tijdens het grazen. Wanneer we een denkbeeldige lijn trekken over de lengte van de rug van het paard dan zien we - niet altijd zo makkelijk waar te nemen - dat deze lijn niet horizontaal is aan het grondoppervlak. De voorhand bevindt zich dichter bij de grond dan het hoogste punt van de achterhand. Er is geen horizontale balans in een lichaam dat zich op deze manier voortbeweegt. Verticale balans Wanneer men spreekt over verticale balans dan heeft dit betrekking op de balans - het evenwicht ten op zichtte van het grondoppervlak. Dit gezien vanuit de verschuiving van het zwaartepunt t.o.v. linker- rechterzijde van het paard. Een loodrechte verdeelt het paard in vooraanzicht in twee delen. Van zodra een zijde meer of minder dominant is dan een andere zijde kan men stellen dat de verticale balans niet optimaal is. Dit vertaalt zich sterk in onder andere het nemen van wendingen en cirkelwerk. Het lichaam van het paard volgt de richting waar het zwaartepunt naartoe drift. Stel je voor dat we een ruiter plaatsen op een niet getraind paard - een paard dat niet geleerd heeft zijn balans te vinden zelfs niet zonder ruiter. Wat zal dit teweeg brengen voor het paard? We hebben het dan nog niet gehad over de onbalans van de ruiter waarvoor het paard bijkomend een oplossing dient te vinden… Deze twee zaken kunnen we niet interpreteren als enkel voor - achter - links - rechts. Het lichaam zou een samenhangend geheel moeten vormen - getraind moeten worden als een samenhangend geheel, waar na een gedegen training het gehele lichaam het gewicht van zowel paard als ruiter zo evenredig als mogelijk kan verdelen. Hierdoor bereikt het paard zijn center waarna het meer vertrouwen - rust - kracht - souplesse vindt in zijn of haar lichaam en geest. |
...veel geziene moeilijkheden - die vaak verkeerd geïnterpreteerd worden - hun oorsprong in de onbalans van paard en ruiter. |
Ontbreken van verticale balans. Er is geen sprake van een loodlijn t.o.v. het grondoppervlak, wel van een schuine.
|
|
Wat brengt het ons nog meer?Niet enkel het paard tot rijpaard scholen - niet enkel de mens tot gedragen in balans zijnde ruiter scholen, maar minstens zoveel kennen heel wat veel geziene moeilijkheden - die vaak verkeerd geïnterpreteerd worden - hun oorsprong in de onbalans van paard en ruiter.
Een aantal veel voorkomende problemen:
Meer balans kan een oplossing brengen voor veel voorkomende moeilijkheden. Inzicht en kennisDit wordt niet neergeschreven om iemand met de vinger te wijzen. Het inzicht of de kennis die ons nu ontbreekt kan echter wel grote gevolgen hebben voor het paard. Deze gevolgen uiten zich daarom niet op oude leeftijd - tevens op jonge en middelbare leeftijd kan het al ‘freewheelend' door het leven gaan zijn tol eisen. Laat ik ervan uitgaan dat we liefst zo lang als mogelijk plezier willen beleven met onze paarden. Dit kan alleen als we omzichtig omgaan met dit lichaam. Het is niet omdat het paard zo veel groter is dan ons - zo veel sterker is, dat het minder gevoelig is of minder kwetsbaar is dan dat wij zijn.
Het is evenmin zo dat we allen moeten evolueren naar een galoppirouette of naar hoge schoolsprongen. Waar een rijpaard wel toe in staat zou moeten zijn is in rust en ontspanning drie basisgangen te kunnen brengen. Indien dit niet haalbaar is, kunnen we ons de vraag stellen wat er aan de oorzaak ligt van het achterwege blijven van de basis dat eigen zou moeten zijn aan een rijpaard? Minstens zo belangrijk dienen we ons bewust te zijn van de spanning die hiermee gepaard gaan en wat dit bijkomend veroorzaakt in het lichaam? Waar willen we dan wel naartoe?Persoonlijk omschrijf ik het graag als een paard dat vrij en ruim kan ademhalen in een borstkas die open en licht is. Het brengt een souplesse met zich mee dat voor zowel paard als mens aangenaam en zacht aanvoelt. Heel fijn en licht is het paard in staat te volbrengen wat er van een rijpaard verwacht wordt, de drie basisgangen.
Benen die met een lichtheid onder het lichaam van het paard bewegen waarbij de energie doorheen de ruggengraat vloeit zonder enige obstructie waar te nemen. Een corestability dat samenhang en gedragenheid creëert. Het is gewoon fijn voor paard en mens! Indien de training met kennis gebeurt, zal het voor zowel paard als mens heel wat zorgen besparen… |
